YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAK ALANLARI AÇISINDAN YERLİ KATKI ORANI NASIL HESAPLANIR?

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 03.07.2020 tarih ve 31174 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Güneş Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (“YEKA”) ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Yarışma İlanı çerçevesinde 19-23 Ekim tarihleri arasında yapılacak YEKA yarışmalarında, YEKA’da Güneş Enerjisi Santrallerinde kurulumu gerçekleştirilecek güneş modüllerinin asgari yerli katkı oranı %70 (yüzdeyetmiş) olan Yerli Malı Belgesine sahip olması öngörülmüştür. Bu çalışmada, yerli katkı oranı kavramı, hesaplanması ve yapılan hesabın teyit edilmesi konuları ele alınmaktadır.

Yerli Katkı Oranı Nedir?

09.10.2016 tarih ve 29852 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği’ne (“Yönetmelik”) göre, YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi kapsamındaki YEKA’larda elektrik enerjisi üretim faaliyetinde bulunulabilmesi için önlisans ve üretim lisansı alınması zorunludur. Önlisans sürecinde, Yurt İçinde Üretim Karşılığı Tahsis (YÜKT) kapsamında; Şartnamede belirtilen süre içinde fabrika ile ilgili olarak Enerji İşleri Genel Müdürlüğüne sunulması gereken belgeler arasında, “Şartnamede belirtilen ve başvuru sahibi tüzel kişi tarafından taahhüt edilen yerlilik oranını sağladığına ilişkin aksama ait Yerli Malı Belgesi” de sayılmıştır.

Yine Yönetmeliğin 13. maddesine göre, lisans sürecinde, YÜKT ve YMKT kapsamında; YEKA’da taahhüt edilen yerli malı aksamın kullanılmadığının tespiti halinde, lisans sahibi tüzel kişiye Şartnameye uygun yerli malı kullanması yönünde yazılı ihtarda bulunulur. Bu olumsuzluğun ihtarnamede belirtilen süre içerisinde giderilmemesi ve taahhüdün yerine getirilmemesi durumunda, YEKA ile ilgili üretim lisansının iptali söz konusu olmaktadır.

Bahse konu Yönetmeliğe bakıldığında yerli katkı oranına “Yerli Malı” ve “Yerli Malı Belgesi” olmak üzere iki tanımda yer verildiği görülmektedir. Buna göre; Yerli Malı, Yerli Malı Tebliği kapsamında hesaplanan ve Şartnamede belirtilen yerli katkı oranını sağlayan ürün ve Yerli Malı Belgesi ise Yerli Malı Tebliği ve Şartnamede belirtilen esaslar kapsamında düzenlenen ve ürünün yerli katkı oranını gösteren belge olarak tanımlanmıştır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 13.09.2014 tarihli ve 29118 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yerli Malı Tebliği’nin (“Tebliğ”), “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3. maddesinin (ğ) bendinde yerli malı belgesi “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre yapılacak mal alımı ihalelerinde istekliler tarafından teklif edilen malın yerli malı olduğunu gösteren belge” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Tebliğin “Yerli malı belgesi” başlıklı 6. maddesinde “Yerli malı belgesi, üreticinin kayıtlı olduğu TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenir.” denilmiş ve maddenin devamında bahse konu belgenin standart formunda bulunması gereken bilgiler sıralanmıştır. Bu bilgilerden biri de “Yerli Katkı Oranı” olarak belirlenmiştir.

Tebliğ’in “Yerli malı” başlıklı 4. maddesinde ise sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aranan şartlar düzenlenmiş olup aynı birinci fıkranın (c) bendinde ürünün yerli malı kabul edilebilmesi için “yerli katkı oranının en az %51 olması.” şartı getirilmiştir. Bu bağlamda ürünün yerli malı olarak kabul edilebilmesi için yerli katkı oranının en az %51 olması gerekmektedir.

Yerli katkı oranının %51 olması, dışardan bir altyapı veya ara ürün ithal edilse dahi son ürünün maliyet hesaplamasında, bu ithalat bedelinin, toplam ürün maliyetinin en fazla %49’u kadar olabilmesini ifade etmektedir.

Yerli Katkı Oranının Hesaplanması Nasıl Yapılır?

Yerli katkı oranının hesaplanma yöntemi ise Tebliğ’in “Yerli Katkı Oranı” başlıklı 5. maddesinde gösterilmiştir. Buna göre, yerli katkı oranı, aşağıdaki formüle uygun olarak üretici tarafından hesaplanacaktır:

Yine Tebliğ’in 5. maddesine göre, nihai ürünü teşkil eden yerli ve ithal girdi maliyetlerinin hesaplanmasında, kullanılan doğrudan ve dolaylı malzeme giderleri, doğrudan ve dolaylı işçilik giderleri ile ürünle ilgili genel giderler dikkate alınacaktır.  Ürünün üretiminde kullanılan bu girdiler ise, defter kayıtları, faturalar, SGK bildirgeleri ve benzeri belgeler göz önüne alınarak tespit edilecektir.

Yerli Katkı Oranı Hesabının Doğruluğu Nasıl Teyit Edilir?

Ürünün yerli katkı oranının hesaplanmasında, yerli katkı oranı hesap cetveli üretici tarafından doldurulmaktadır. Yerli katkı oranının hesaplanmasının ardından doğruluğunun teyit edilmesi süreci yine Tebliğ’in 5. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre yerli katkı oranı hesabı üretici tarafından yapıldıktan sonra mali yönden serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir tarafından incelenerek hesaplamanın doğruluğu ve resmi kayıtlara uygunluğu teyit edilmekte ve onaylanmaktadır. Yerli katkı oranının teknik yönden incelemesi ise eksper tarafından yapılmakta ve hesaplamanın doğruluğu onaylanmaktadır.

Söz konusu evrak daha sonra, aksi yönde bir tespitin bulunması halinde her türlü idari, hukuki ve cezai sorumluluğu kabul ettiklerine dair üretici veya üreticiyi temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler tarafından imzalı bir taahhütname ekinde yerli malı belgesini düzenleyecek üreticinin kayıtlı olduğu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonuna (TESK) bağlı odaya/borsaya teslim edilecektir. İlgili oda/borsa tarafından kontrol edilerek onaylanan yerli katkı oranı, bunu takiben yerli malı belgesine dercedilmektedir.

Öte yandan, yerli katkı oranı hesabında üretici tarafından oda/borsaya sunulan ticari sır niteliğindeki bilgilerin sunulması söz konusu olabilecektir. Bu bilgiler ilgili oda/borsa tarafında kanunen yetkili mercilerden başkasına açıklanamaz, verilemez ve kendileri veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar vermek amacıyla kullanılamaz. Bu bağlamda ilgili oda/borsa, ticari sırlarla ilgili bilgi ve belgelerin korunmasını sağlamak amacıyla her türlü tedbiri almakla yükümlü olacaktır.

© 2021 BOSCA Hukuk

BOSCA Hukuk, Türk ve Yabancı müvekkillerine hukukun her alanında hizmet vermektedir. Bu yazı, Türkiye’de hukuk alanındaki güncel gelişmeleri müvekkillerimiz ve diğer ilgililer ile paylaşmak amacıyla hazırlanmış olup, hukuki görüş veya tavsiye teşkil etmez. Gerektiğinde özel hallerde, hukuki tavsiye alınmalıdır.