YENİ YEKDEM VE YERLİ KATKI FİYATLARI, UYGULAMA SÜRELERİ VE GÜNCELLENME ESASLARI

Yenilenebilir enerji alanında yatırımları artırmak ve yatırımcıların yüksek yatırım maliyetlerinden çekinerek piyasaya girmekten kaçınmalarının önüne geçmek amacıyla bazı yatırım teşvikleri getirilmiş ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (“YEKDEM”) oluşturulmuştur.

YEKDEM adından da anlaşabileceği gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin önceden belirlenmiş olan fiyat seviyelerinden satın alımını garanti altına alan bir destek mekanizmasıdır. YEKDEM kapsamındaki fiyatların 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’un (“5346 sayılı Kanun”) 6. maddesinde bu Kanun’un yürürlük tarihi olan 18/5/2005 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek olan ve bu Kanun kapsamında yer alan üretim tesislerine 10 yıl süre ile uygulanması öngörülmüştür.

25.11.2020 tarihli ve 7257 sayılı Kanun’la (“7257 sayılı Kanun”);

• 5346 sayılı Kanun’un 6. maddesinde yapılan değişiklikle 31/12/2020 tarihinden sonra işletmeye girecek olan Yenilenebilir Enerji Kaynak (“YEK”) Belgeli üretim tesisleri için bahse konu Kanuna göre uygulanacak fiyat ve sürelerin I sayılı Cetveldeki fiyatları geçmemek üzere Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmesi,
• Yine aynı Kanun’un 6/B maddesinde yapılan değişiklikle 30/6/2021 tarihinden sonra işletmeye girecek yerli aksam kullanan, YEK Belgeli üretim tesisleri ile tüketim tesisinin ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak kurulacak lisanssız üretim tesisleri için Türk lirası olarak uygulanacak yerli katkı fiyatları, bu fiyatların güncellenmesi, uygulanacak süre ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından belirlenerek ilan edilmesi,

Öngörülmüştür. Bu çerçevede 5346 sayılı Kanun’un 6 ve 6/B. maddeleri gereğince, 01.07.2021 tarihinden 31.12.2025 tarihine kadar işletmeye girecek YEK belgeli yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar ve süreler ile fiyatların güncellenmesine ilişkin 3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (“3453 sayılı Karar”), 30 Ocak 2021 tarihli ve 31380 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

3453 sayılı Karar ile 01.07.2021 tarihinden 31.12.2025 tarihine kadar işletmeye girecek olan YEK belgeli yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri için uygulanacak yeni YEKDEM ve yerli katkı fiyatları, bunların süreleri ile söz konusu fiyatların güncellenmesine ilişkin usuller belirlenmiştir.

Yeni Model Ne Getiriyor?

3453 sayılı Karar ile getirilen yeni modelin esasları şöyle sıralanabilir:

• TL Bazlı Fiyat Uygulaması: 1 Temmuz 2021’den 31 Aralık 2025’e kadar işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesisleri için uygulanacak YEKDEM ve yerli katkı fiyatları belirlenmiştir.

YEKDEM kapsamında ilgili tesisler için uygulanacak fiyatlar, 5346 sayılı Kanun’da belirlenmiş olup en son 18.11.2013 tarihli Bakanlar Kurulu kararı uyarınca, 31/12/2020 (Bu süre 18.09.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2949 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 30 Haziran 2021’e uzatılmıştır.) tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek olan üretim tesislerine 10 yıl süre ile YEKDEM desteği kapsamında ABD Doları/Cent bazlı sabit alım fiyat garantisi sağlanmaktadır.

Söz konusu Bakanlar Kurulu kararında 5346 sayılı Kanun’a ekli I sayılı Cetvele yapılan atıf uyarınca 30/06/2021 tarihine kadar uygulanacak olan sabit alım garantili fiyatlar her bir enerji kaynağına göre değişmekte olup;

• Biyokütleye ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için 13,30 (ABD Doları cent/kWh),
• Hidroelektrik ve rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisleri için 7,30 (ABD Doları cent/kWh),
• Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisleri için 10,50 (ABD Doları cent/kWh)

şeklindedir. 3453 sayılı Karar ile getirilen Türk Lirası cinsinden oluşturulan yeni destek mekanizmasında ise 1 Temmuz 2021’den 31 Aralık 2025’e kadar işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesisleri için uygulanacak YEKDEM fiyatı kilovatsaat başına;

• Hidroelektrik üretim tesisi için 40 kuruş,
• Rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisi için 32 kuruş,
• Jjeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi için 54 kuruş,
• Biyokütleye dayalı üretim tesislerinde çöp gazı veya atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynaklar için 32 kuruş, biyometanizasyon için 54 kuruş, termal bertaraf için 50 kuruş,

olarak belirlenmiştir.   YEKDEM fiyatı uygulama süresinin ise 10 yıl olması öngörülmüştür.

• YEKDEM fiyatı uygulama süresinin 10 yıl olacağı bu tesisler için yerli katkı fiyatının kilovat/saat başına 8 kuruş, yerli katkı fiyatı uygulama süresinin ise 5 yıl olmasına karar verilmiştir.

18.11.2013 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı’na göre 01/01/2016 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girecek YEK Belgeli üretim tesislerinde kullanılan mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamın yurt içinde imal edilmiş olması halinde, bu tesislerde üretilerek iletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi için 5346 sayılı Kanun’a ekli I sayılı Cetvelde belirtilen fiyatlara, üretim tesisinin işletmeye giriş tarihinden itibaren 5 yıl süreyle aynı Kanuna ekli II sayılı Cetvelde belirtilen fiyatlar ilave edilmektedir.   Bahse konu ek II sayılı Cetvelde, tesis tipi ve yurt içinde gerçekleşen imalat türüne göre yerli katkı fiyatlarının farklılaştığı görülmektedir.

3453 sayılı Karar ile 1 Temmuz 2021’den 31 Aralık 2025’e kadar işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesisleri için yerli katkı fiyatı kilovatsaat başına 8 kuruş olarak belirlenmiştir. Bu bakımdan tesis tipi veya yurt içinde gerçekleşen imalat türü ayrımı yapılmaksızın tüm tesisler için aynı olacak şekilde yetki katkı fiyatı belirlenmiştir. Yerli katkı fiyatı uygulama süresinin ise 5 yıl olarak uygulanması kararlaştırılmıştır.

Öte yandan 3453 sayılı Karar’da yerli katkı fiyatlarının uygulamasına ilişkin usul ve esasların Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenmesi de öngörülmüştür.

• 1 Temmuz 2021’den 31 Aralık 2025’e kadar işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesislerine uygulanacak olan fiyatların ve yerli katkı fiyatlarının, 1 Ocak 2021’den itibaren ve ilki 1 Nisan 2021’de olmak üzere üçer aylık dönemler halinde, her yıl Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında belirlenen yönteme göre güncellenmesine karar verilmiştir.

3453 sayılı Karar ile YEKDEM fiyatlarının ve yerli katkı fiyatlarının üçer aylık dönemlerde güncellenmesi öngörülmüş olup, güncelleme belli bir formül çerçevesinde yapılacaktır. Söz konusu formülde, Üretici Fiyat Endeksi, Tüketici Fiyat Endeksi, belli aylara ait ABD Doları ve Avro alış kurları ortalaması değişken olarak kullanılacaktır.

Bununla birlikte, yapılacak güncellemeler bakımından ABD Doları cent/kWh cinsinden bir tavan fiyat belirlenmiştir. Buna göre, tavan fiyat;

• Hidroelektrik üretim tesisleri için 6,40 (ABD Doları cent/kWh),
• Rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için 5,10 (ABD Doları cent/kWh),
• Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisleri için 8,60 (ABD Doları cent/kWh),
• Biokütleye dayalı üretim tesislerinde çöp gazı veya atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynaklar için 5,10 (ABD Doları cent/kWh), biyometanizasyon için 8,60 (ABD Doları cent/kWh), termal bertaraf için 8 (ABD Doları cent/kWh),

olarak uygulanacaktır. Dolayısıyla güncelleme enflasyon oranları ve döviz kurları gibi değişken unsurlar kullanılarak ve belirlenen tavan fiyatı gözetilerek ABD Doları/TL (%24), Avro/TL (%24), tüketici fiyat endeksi (%26) ve üretici fiyat endeksi (%26) değişimlerinden oluşan bir formüle göre yapılacaktır.

 

© 2021 BOSCA Hukuk

BOSCA Hukuk, Türk ve Yabancı müvekkillerine hukukun her alanında hizmet vermektedir. Bu yazı, Türkiye’de hukuk alanındaki güncel gelişmeleri müvekkillerimiz ve diğer ilgililer ile paylaşmak amacıyla hazırlanmış olup, hukuki görüş veya tavsiye teşkil etmez. Gerektiğinde özel hallerde, hukuki tavsiye alınmalıdır.