YEKA YÖNETMELİĞİ ÇERÇEVESİNDE 1000 MW’LIK YEKA GES-3 YARIŞMA SÜRECİ NASIL İLERLEYECEK?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından 03.07.2020 tarihli ve 31174 sayılı Resmi Gazete’de Güneş Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (“YEKA”) ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Yarışma ilanı (“Yarışma ilanı”) yayımlanmıştır. Bu çerçevede Yarışma ilanı ekinde belirtilen Bağlantı Bölgelerinde güneş enerjisi santrallerinin (“GES”) kurulması için YEKA’ların kullandırılmasının sağlanması ve ilgili Bağlantı Kapasitelerinin tahsis edilmesi amaçlanmıştır.
Yarışma ilanı ve akabindeki süreç, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından (“İdare”) 09.10.2016 tarihli ve 29852 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği (“Yönetmelik”) esasları çerçevesinde yürütülecektir. Bu yazıda, bahse konu yarışma ilanı içeriği ile Yönetmelik’te konu hakkında öngörülen usul ve esaslar ele alınmıştır.
- Yarışma İlanı İçeriği
Yarışma ilanına göre, Yönetmelik’te yer alan “YEKA Amaçlı Bağlantı Kapasite Tahsisi Yöntemi” ve “Yerli Malı Kullanım Karşılığı Tahsis (“YMKT”) Yöntemi”ne göre toplam 1000 MWe gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla 36 ilde 10 (on) MWe, 15 (onbeş) MWe veya 20 (yirmi) MWe kapasitelerinde olmak üzere güneş enerjisine dayalı toplam 74 (yetmişdört) adet ihale (YEKA GES-3 yarışmaları) yapılacaktır.
YEKA GES-3 yarışmalarının adları ve bağlantı kapasite miktarları ile başvuru tarih ve saatlerine Yarışma ilanı ekinde yer verilmiş olup başvurular 19-23 Ekim 2020 tarihleri arasında yapılabilecektir.
Bahse konu yarışmalara sadece Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre anonim veya limited şirket şeklinde kurulmuş tüzel kişilerin başvurabilmesi öngörülmüş olup bunun dışında herhangi bir mali yeterlilik veya iş deneyimi de aranmamaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince, yapılacak iş ve işlemler, yarışmaya dair kapsam, usul ve esaslar, teknik ve idari şartlar, başvuru sahibi tüzel kişilerde aranan nitelikler ile diğer bilgiler ve istenen belgeler ise şartname ile belirlenmektedir. İlgili şartnamenin bedeli, ödeme şekli ve temin edileceği yere ilişkin olarak bahse konu Yarışma ilanında bilgi verilmektedir. Bu bağlamda, her bir ihaleye katılmak için öncelikle söz konusu şartnamenin temin edilmesi gerekmektedir.
Yarışmalara başvurular, Yarışma ilanının ekinde her bir yarışmaya göre belirtilen tarihte ve saatler arasında İdare’ye elden teslim edilmek suretiyle yapılacaktır. Söz konusu başvuru tarihleri İdare tarafından belirli bir tarihe kadar ya da ayrıca belirlenecek bir tarihe kadar ertelenebilecektir. Yarışmaların yeri, tarihleri ve saatleri ise İdare’nin internet sitesinde ayrıca ilan edilecektir.
Yarışmalara katılabilmek için gerekli olan teminat miktarı ve türü de Yarışma ilanında ortaya konulmuştur. Buna göre aşağıdaki tür ve miktardaki teminat mektubu İdare’ye sunulacaktır.
| TEMİNAT TÜRÜ VE MİKTARI | ||
| Bağlantı Kapasitesi | Başvuru Aşamasında (kesin, bir yıl süreli, tamamen veya kısmen paraya çevrilebilir, limit dışı) | Yarışmanın Kazanılması Halinde (kesin, 10 yıl süreli, tamamen veya kısmen paraya çevrilebilir, limit dışı) |
| 10 (on) MWe | 3.500.000 TL | 7.000.000 TL |
| 15 (on) MWe | 5.500.000 TL | 11.000.000 TL |
| 20 (on) MWe | 7.000.000 TL | 14.000.000 TL |
Yarışmanın kazanılması halinde İdare’ye teminat mektubu sunulması halinde, başvuru aşamasında İdare’ye sunulmuş olan teminat mektubu iade edilecektir.
Yarışma ilanında, her bir ihalenin başlangıç tavan fiyatı kilovatsaat başına 30 (otuz) kuruş olarak belirlenmiş olup elektrik enerjisi alım süresinin ise Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 15 yıl olması öngörülmüştür.
- Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği’nin Konuya İlişkin Hükümleri
Yönetmelik hükümleri gereğince, YEKA’lar Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak çalışmalar veya YEKA Amaçlı Bağlantı Kapasite Tahsisi Yarışması ve sonrasında yapılacak çalışmalar sonucunda olmak üzere iki farklı şekilde geliştirilebilir (m. 5).
Yönetmelik’te YEKA Amaçlı Bağlantı Kapasite Tahsisi Yarışması kapsamında yarışmaya katılacaklarda aranacak koşullar, yarışmanın yapılması, teminat alınması, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde teminatın irat kaydedilmesi, YEKA’da kurulacak elektrik enerjisi üretim tesislerinin önlisans/lisans müracaatları ve elektrik enerjisi satışına ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir.
- YEKA Kullanım Hakkı Yarışması Başvurularının Alınması
Yönetmeliğin 7. maddesine göre, yarışmaya, Yönetmelik ve Şartnamede yer alan şartları taşıyanlar başvuruda bulunabilirler. Başvurunun birden fazla tüzel kişi tarafından yapılması halinde, başvurunun ortak girişim olarak yapılmasına dair hususlar Şartnamede tanımlanır.
Yönetmelik kapsamında önlisans başvurusu yapma hakkı elde eden tüzel kişilerin, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında önlisans başvurusu yapmaya haiz tüzel kişilerde aranan şartları da sağlaması gerekmektedir.
Şartnamede belirtilen belgeleri içeren başvuru dosyaları, ilanda belirtilen adrese, ilanda belirtilen tarih ve saate kadar sunulmalıdır. Süresinde sunulmayan başvurular değerlendirmeye alınmaz.
- Başvuruların İncelenmesi
Başvuruların incelenmesi için bakan oluruyla Bakanlığın belirleyeceği kurum/kuruluşlardan bir başkan ve en az dört asil üyeden oluşan bir Komisyon teşkil ettirilir (Yön. m. 8). Yönetmeliğin 9. maddesi uyarınca, Komisyon ilk aşamada başvuruda bulunması gereken evrakların mevcudiyeti açısından bir evrak kontrolü yapar ve eksiklik tespit edilen başvurular bakımından bir sonraki aşamaya geçilmez. Sonraki aşamada, uygun görülen başvurular için sunulan tüm bilgi ve belgeler üzerinden detaylı evrak incelemesi yapılır ve bunu takiben yarışma yer, tarih ve saati yarışma tarihinden en az 3 (üç) takvim günü öncesinde İdare’nin internet adresinde yayımlanır veya başvuru sahiplerine yazışma yöntemlerinden biriyle yarışma tarihinden en az 3 (üç) takvim günü öncesinden bildirilir.
- YEKA Kullanım Hakkı Yarışması Usulü
Yönetmeliğin 10. maddesi gereğince, yarışmaya katılma hakkı elde eden başvuru sahiplerinin Mali Teklif zarfları yarışma ilanında belirtilen yer, tarih ve saatte başvuru sahibi yetkililerinin huzurunda Komisyon tarafından açılır. Yarışma, Bakanlık tarafından belirlenip ilan edilen kilovatsaat başına elektrik enerjisi alım tavan fiyatı üzerinden açık eksiltme usulüne göre yapılır.
Komisyon, Mali Teklif zarfları açıldıktan sonra başvuru sahiplerini bilgilendirerek açık eksiltme esasına dayalı yarışmaya geçer. Mali Teklif zarflarındaki teklifler sıralanır ve belirlenen en düşük azami beş mali teklif sahibi arasında açık eksiltme esasına dayalı yarışma yapılır. Yarışma en düşük ve son teklife ulaşılınca sonlandırılır. Yarışma sonrasında komisyon tutanağı düzenlenir ve bu tutanak Yönetmelik gereğince Bakan Onayı’na sunulur. Yarışma, Bakan Onayı ile sonuçlandırılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı ilk üç teklif haricindeki diğer tekliflere ait teminat mektupları yarışma gününü müteakip en geç 30 (otuz) gün içerisinde iade edilir ve en düşük birinci teklif sahibi YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesinin (“Sözleşme”) imzalanmasına davet edilir.
Bakanlık, Sözleşme’nin imzalanmasına kadar herhangi bir aşamada gerekçe göstermeksizin Yarışma’ları erteleyebilir, askıya alabilir veya iptal edebilir.
- YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesinin İmzalanması
YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesine davet edilen tüzel kişinin davet edildiği yazının tebliğ tarihinden itibaren azami 30 (otuz) takvim günü içerisinde Sözleşmeyi imzalaması esastır. Sözleşme’nin en düşük birinci teklif sahibiyle imzalanması veya ikinci ve üçüncü teklif sahibinin Sözleşme’ye davet edilmemesi halinde en düşük ikinci ve üçüncü teklif sahibinin teminat mektubu, Sözleşme imza tarihinden itibaren 3 (üç) iş günü içerisinde iade edilir.
En düşük birinci teklif sahibi, bu 30 günlük süre içinde sözleşmeyi imzalamaz ise teminatı irat kaydedilerek sırasıyla en düşük ikinci ve üçüncü fiyat teklifi veren tüzel kişiler sözleşmenin imzalanması için davet edilir. Sözleşme imzalanmadan önce tüzel kişi; gerekli ticari kuruluşunu tamamlayarak Ticaret Sicil Gazetesini, ortaklık yapısını, tüzel kişilik adına düzenlenmiş teminat mektubunu, elektrik enerjisi üretim tesislerine ait iş programlarını İdare’ye sunar (Yön. m. 11).
- YEKA Tekliflerinin Sunulması
YEKA amaçlı bağlantı kapasite tahsisi yarışmasını kazanan ve Sözleşmeyi imzalamış tüzel kişi, ilgili mevzuatı kapsamında belirleyecekleri Aday YEKA’ları, Şartnamede belirtilen süre içerisinde, talep edilen bilgi ve belgelerle birlikte İdare’ye önerir. Uygun bulunmayan her bir Aday YEKA için yarışmayı kazanandan yarışmanın kazanıldığı bağlantı bölgesi değiştirilmemek ve bağlantı bölgesi için tahsis edilen bağlantı kapasitesi aşılmamak üzere şartnamede belirlenen koşullarda yeni Aday YEKA önermesi istenebilir. Tahsis edilen bağlantı bölgesi ve bağlantı kapasitesi için uygun bulunan Aday YEKA Resmî Gazete’de YEKA olarak ilan edilir. Önerilen Aday YEKA’ların değerlendirme süreci, Şartnamede belirlenen koşullarda ve sürede tamamlanır (Yön. m. 5/3-c).
- Önlisans Süreci
Yönetmeliğin 12. maddesi gereğince, Sözleşme kapsamındaki YEKA’larda elektrik enerjisi üretim faaliyetinde bulunulabilmesi için önlisans ve üretim lisansı alınması zorunludur.
YEKA amaçlı bağlantı kapasite tahsisi yöntemi ile yapılan yarışmayı kazanan tüzel kişilerin, İdare’ye sundukları YEKA tekliflerinin İdare tarafından uygun bulunması ve YEKA olarak Resmî Gazete’de ilanından ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (“EPDK”) bildirilmesinden itibaren 45 (kırk beş) takvim günü içerisinde EPDK’ya önlisans başvurusu yapması zorunludur.
Yönetmelik’te YMKT kapsamlarındaki önlisans sahibi tüzel kişiler için belli yükümlülükler öngörülmüştür. YMKT kapsamında kurulacak elektrik enerjisi üretim tesislerinin (“Fabrika”) azami kurulum süresi Şartname’de gösterilir. Yönetmelik’te, sunulan Fabrika kurulumuna ait detaylı iş programında gecikmeler yaşanması halinde Sözleşme’nin feshine ve önlisansın iptaline varan müeyyidelere yer verilmiştir. Ayrıca Sözleşme kapsamındaki taahhütlerin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi durumunda ilgili tüzel kişi ve ortaklık yapısındaki kişilerin ortak olduğu diğer tüzel kişiler Bakanlık tarafından yapılacak diğer YEKA yarışmalarına 2 (iki) yıl süreyle giremezler.
- Lisans Süreci
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getiren ve Fabrikayı süresi içinde işletmeye alan önlisans sahibi tüzel kişiler, EPDK’ya lisans başvurusunda bulunur. YMKT kapsamında; YEKA’lar için alınacak lisansların süresi şartnamelerde belirlenir ve bu süre sonunda arazi kullanım hakkının alındığı ilgili kurumların mevzuatı uyarınca işlem tesis edilir (Yön. m. 13).
- Elektrik Enerjisi Satışı
YEKA’larda üretilen elektrik enerjisinin satışına ilişkin düzenlemelere Yönetmeliğin 14. maddesinde yer verilmiştir. YEKA’larda üretilen elektrik enerjisi, Şartnamede belirtilen süre boyunca ve Sözleşmede yer alan fiyat üzerinden, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (“YEKDEM”) kapsamında değerlendirilir. Şartnamede belirlenmiş olan alım süresi, Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren başlar ve mücbir sebepler dışında süre uzatımı yapılmaz.
Sonuç olarak; güneş enerjisine dayalı YEKA ve bağlantı kapasitelerinin tahsisine ilişkin yarışma ilanı akabindeki süreç yukarıda özetlenen Yönetmelik ve ilgili Şartname hükümleri çerçevesinde yürütülecektir. Yarışma ilanı kapsamındaki ihalelere katılmak isteyenlerin yarışma başvurusu için istenen belgeler, yarışma usulü, yarışmacının sözleşmeye davet edilmesi, Aday YEKA’ların önerilmesi ve değerlendirilmesi, YEKA ilanı ve sonrasında yürütülecek faaliyetler, yerli katkı oranı, birim elektrik enerjisi fiyatının güncellenmesi dönemleri ve yöntemi ile tarafların yükümlülükleri gibi detaylar için ilgili Şartnameyi edinmeleri gerekmektedir.
