TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONU TAHKİM KURULU KARARLARINA KARŞI YARGI YOLUNA BAŞVURULABİLİR Mİ?

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 30.09.2020 tarihli, 2020/3283 E., 2020/5165 K. sayılı Kararı ile futbolcu ile kulübü arasında sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlık kapsamında benzer uyuşmazlıklar açısından emsal teşkil edecek bir içtihat oluşturmuştur. TFF Tahkim Kurulu kararlarına karşı yargı yoluna başvurulup başvurulamayacağını değerlendiren bahse konu karar bu yazıda üç başlık altında çözümlenecektir.

1. Karara Konu Uyuşmazlığın Kapsamı ve Niteliği

TFF nezdinde tescilli futbolcu ile kulübü arasında sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlık dolayısıyla, futbolcu tarafından Uyuşmazlık Çözüm Kuruluna, Kurul Kararına karşı ise taraflarca Tahkim Kuruluna başvurulmuştur. Tahkim Kurulu tarafından “Uyuşmazlık Çözüm Kurulunun kararında usule ve esasa aykırı bir yön bulunmadığı” gerekçesiyle başvurunun reddi ile kararın onanmasına karar verilmiştir. Bunun üzerine bahse konu kararın iptali talebiyle mahkemeye başvurulmuş, mahkemece “yürürlükte olan yasa hükmü gereğince karara karşı yargı yolunun kapalı olduğu” gerekçesi ile dava şartı yokluğundan dava reddedilmiştir. Hüküm davacı futbolcu tarafından temyiz edilmiştir.

2. Yargıtay Kararı ve Bu Karara Dayanak Anayasa Mahkemesi Kararı Çerçevesinde Tahkim Kurulunun Uyuşmazlıkların Çözümündeki Yeri

5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 6. maddesi uyarınca;

“(1) Tahkim Kurulu, bu Kanun uyarınca bağımsız ve tarafsız bir zorunlu tahkim mercii olup TFF’nin en üst kuruludur ve TFF Statüsü ve ilgili talimatlarda belirtilen nitelikteki uyuşmazlıklar ile ilgili nihai karar merciidir.

                ….

                (4) Tahkim Kurulu kendisine yapılan başvuruları kesin ve nihai olarak karara bağlar.”

Buna göre, Tahkim Kurulu, TFF Statüsü ve ilgili talimatlarda belirtilen nitelikteki uyuşmazlıklar ile ilgili nihai karar merci olup verdiği kararlar kesin ve nihai niteliktedir.

Öte yandan 5894 sayılı Kanun’un 6/4. maddesinde yer alan “….ve bu kararlar aleyhine yargı yoluna başvurulamaz.” hükmü, kanun koyucunun, futbol sporu alanındaki uyuşmazlıkların çözümünde görevli ve yetkili mahkemeye başvurmadan önce Tahkim Kuruluna başvurma yükümlülüğü getirebileceği ancak bu aşamadan sonra kararı benimsemeyen tarafa karşı yargı yolunun açık tutulması gerektiği vurgulanarak Anayasa’nın 9. ve 36. maddelerince koruma altına alınmış olan Hak Arama Hürriyeti’ni ihlal ettiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinin 6.1.2011 tarihli ve 2010/61 E., 2011/7 K. sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

Anayasa Mahkemesinin ilgili kararı neticesinde Anayasa’nın 59. maddesine, 17.03.2011 tarihli ve 6214 sayılı Kanunla, yeni bir fıkra eklenmiştir. Bu hüküm ile spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabileceği, tahkim kurulu kararlarının kesin olduğu ve tahkim kurulu kararlarına karşı yargı merciine başvurulamayacağı öngörülmüştür. Değişiklik gerekçesine göre; bu değişiklikle, sportif faaliyetlerin yönetilmesine ve disiplinine ilişkin ihtilafların süratle ve yargı denetimine tabi olmaksızın kesin olarak çözüme kavuşturulması amaçlanmaktadır.

Bu düzenleme çerçevesinde Yargıtay kararında bu alandaki uyuşmazlıkların zorunlu tahkim yoluna tabi olanlar ve olmayanlar olarak ikiye ayrılarak değerlendirildiği görülmektedir. Buna göre;

• İlgili kurulların müsabakalar, kulüpler, sporcular ve sporla ilgili kişiler hakkında vermiş oluğu müsabakadan men, küme düşürme, ligden ihraç, ihraç, seyircisiz oynama ve puan tenzili gibi sporun yönetilmesi ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı zorunlu tahkim yoluna gidilebilecektir. Zorunlu tahkim kurullarının kararları kesin olup bu kararlara karşı yargı mercilerine başvurulamayacaktır.
• Kulüp, sporcu, teknik adam, sağlık personeli, menajer ve maç organizatörü gibi sporla ilgili kişilerin kendi aralarında imzaladıkları transfer, geçici transfer, menajerlik, hizmet, vekalet ve maç organizatörlüğü gibi sözleşmelerden kaynaklanan alacak iddia ve talepleri ile mali haklar sporun yönetilmesi ve disiplinine ilişkin olmayıp zorunlu tahkime tabi değildir. Bu tür uyuşmazlıklar yetki ve göreve ilişkin genel hükümler çerçevesinde adli yargı yerlerinde çözümlenebilecektir. Bununla birlikte taraflar karşılıklı yazılı mutabakatla, aralarındaki sözleşmeden kaynaklı uyuşmazlıkların spor federasyonlarının yetkili kurulları önünde çözülmesini kararlaştırabileceklerdir. Ancak bu halde de bahse konu yetkili kurullar tarafından verilen kararlar yargı denetimine tabi olacaktır.

3. Değerlendirme

Yargıtay somut uyuşmazlıkta futbolcu ile kulübü arasındaki uyuşmazlığın sözleşmeden kaynaklı olduğu, spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin olmadığında zorunlu tahkime tabi olmadığı ve bahse konu karara karşı yargı yolunun açık olduğu sonucuna varmıştır.

Profesyonel sporcular ile kulüpleri arasında akdedilen sözleşmelerden doğacak uyuşmazlıklar hususunda, yukarıda özetlenen mevzuatta zorunlu tahkim yolu öngörülmemiştir. Bununla birlikte 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 412. maddesi uyarınca taraflar, sözleşmelerinde tahkim klozuna (ihtiyari tahkim) yer verebileceklerdir.

Uygulamada taraflarca, sözleşmelerinde tahkim klozuna yer verilerek uyuşmazlıkların hızlı, ucuz, pratik ve nitelikli (konunun uzmanlarınca) bir biçimde çözüme kavuşturulması yoluna gidildiği görülmektedir.  HMK m. 439 vd. hükümleri uyarınca ihtiyari tahkim kararlarına karşı tahkim yeri bölge adliye mahkemesinde iptal davası, iptal davası hakkında verilen kararlara karşı temyiz ve temyiz sonucunda verilen kararlara karşı da HMK’nın 375/1. maddesinin (b), (c), (e), (f), (g), (h), (ı) ve (i) bentlerinde belirtilen sebeplere dayanılarak  yargılamanın iadesi yollarına başvurulabilir.

Sonuç olarak, bu alanda ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümünde 3 farklı uyuşmazlık çözüm yolu söz konusu olabilecektir:

• Futbol federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararları zorunlu tahkim yoluna tabi olup TFF Tahkim Kurulunca kesin olarak karara bağlanacaktır.
• Futbol faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin olmamakla birlikte tarafların aralarındaki sözleşmelere ihtiyari tahkim klozu koymaları halinde, ilgili sözleşmeden doğan uyuşmazlıklarda verilen hakem kararlarına karşı iptal davası, temyiz ve yargılamanın iadesi yollarına başvurulabilecektir.
• Futbol faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin olmayıp, tarafların ihtiyari tahkim yolunu da öngörmedikleri sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklar, HMK hükümleri çerçevesinde ilgili mahkemelerde görülerek karara bağlanacaktır.