TÜRK VATANDAŞLIĞININ YATIRIM YOLUYLA KAZANILMASINDA YENİ KURALLAR
Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte (“Yönetmelik”) değişiklikler getiren ve 06.01.2022 tarihli 31711 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Türk Vatandaşlığı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” (“Yönetmelik Değişikliği”) ile Yönetmeliğin yabancı uyruklu kişiler tarafından istisnai yoldan vatandaşlık kazanılmasına dair 20. maddesinde esaslı değişiklikler yapılmıştır. Bu çalışmada, söz konusu Yönetmelik değişikliği; Yönetmelikte konuya ilişkin ilk düzenlemeler, son yönetmelik değişikliği öncesinde durum ve yeni Yönetmelik Değişikliğini kapsayacak şekilde üç başlıkta ele alınacaktır.
1.Yönetmelikte Konuya İlişkin İlk Düzenlemeler
Yabancıların istisnai olarak Türk vatandaşlığını belli bir miktar yatırım yaparak kazanmaları ilk olarak 12.12.2016 tarihli ve 2016/9601 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile getirilmiştir. Söz konusu değişiklikle, istisnai yoldan vatandaşlık kazanılabilmesi yolunun Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 12. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde sayılan kişiler bakımından uygulanacağı düzenlenmiştir. Buna göre, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla;
- 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31. maddesinin 1. fıkrasının (j) bendi [1] uyarınca ikamet izni alanlar,
- Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve
- Bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu,
Yönetmelik’in 20. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen koşulları sağlamak kaydıyla Cumhurbaşkanlığı kararı ile Türk vatandaşlığı kazanabilecektir.
19.09.2018 tarihli ve 30540 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 106 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yapılan değişiklikle ise 2016’da belirlenen sermaye ve gayrimenkul yatırımları ile istihdam için öngörülen sayısal limitler önemli ölçüde aşağıya çekilerek Türk vatandaşı olmanın önkoşullarının karşılanması önemli düzeyde kolaylaştırılmıştır.
2. Son Yönetmelik Değişikliği Öncesinde Durum
Yeni Yönetmelik Değişikliğinden önce, Yönetmeliğin 20. maddesinin 2. fıkrasına göre aşağıdaki koşullardan herhangi birini gerçekleştiren yabancı uyruklu kişiler Türk vatandaşlığını kazanabilmekteydi.
a) Sabit Sermaye Yatırımı
En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcı vatandaşlık kazanabilecektir.
b) Taşınmaz Yatırımı
En az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarındaki taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tespit edilen yatırımcı da vatandaşlığı kazanabilir. Ayrıca, kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş, en az 250.00 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarı peşin olarak yatırılan taşınmazın satışının vaat edildiğine dair noterden düzenlenen sözleşmenin üç yıl süreyle devri ve terkini yapılmayacağı taahhüdüyle tapu siciline şerh edildiği yine aynı Bakanlıkça tespit edilen yatırımcı da Türk vatandaşlığını kazanabilir.
c) İstihdam Oluşturma
En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcı da Türk vatandaşlığını kazanabilir.
ç) Mevduat Yatırımı
En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen yabancı yatırımcı Türk vatandaşlığını kazanabilir.
d) Devlet Borçlanma Araçları Yatırımı
En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında Devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcılar Türk vatandaşlığı kazanabilecektir.
e) Gayrimenkul Yatırım Fonu veya Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Katılma Payı
En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az üç yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen yabancı yatırımcı da Türk vatandaşlığını kazanabilecektir.
Görüldüğü üzere Türk vatandaşlığının istisnai yolla kazanımı için öngörülen yatırım şekillerine ilişkin parasal tutarlar Amerikan Doları üzerinden belirlenmiş olmakla birlikte söz konusu yatırım tutarlarının Amerikan Doları dışında bir döviz türü veya Türk Lirası cinsinden de ülkeye getirilmesi mümkün bulunmaktaydı.
3. Yeni Yönetmelik Değişikliği
Yönetmelik Değişikliği ile “ya da karşılığı Türk Lirası” ibaresi, Yönetmeliğin 20. maddesinin 2. fıkrasından çıkarılmıştır. Böylece, Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı yatırımcıların ABD Doları veya karşılığı döviz ile ilgili yatırımları yapmaları gerekmektedir.
Yönetmelik Değişikliği ile Yönetmeliğin 20. maddesinin 2. fıkrasında belirlenen yatırım şekillerine göre ilgili mevzuatlarda belirtilen kapsam ve tutarda yatırım şartlarının sağlanıp sağlanmadığının tespitinde uygulanacak usul ve esasların söz konusu tespiti yapan kurumlarca belirlenmesi öngörülmüştür. Bu çerçevede söz konusu tespiti yapacak olan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sermaye Piyasası Kurulu tarafından ilgili usul ve esaslar belirlenecektir.
Yine yukarıda yer alan taşınmaz, mevduat, devlet borçlanma araçları ile gayrimenkul yatırım fonu veya girişim sermayesi yatırım fonu katılım payı yatırım şekillerindeki döviz tutarları işlem öncesinde Türkiye’de faaliyet gösteren bir bankaya ve bu bankaca da Merkez Bankasına satılacaktır. Bu çerçevede, bu yatırım şekilleri ile Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı uyruklu kişiler, ilgili yabancı döviz tutarını Türkiye’de faaliyet gösteren bir bankaya işlem öncesinde satarak Türk Lirasına çevirmekle yükümlü tutulmuştur. İlgili bankanın yükümlülüğü ise söz konusu döviz tutarını, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına satışını sağlamak olarak belirlenmiştir.
Öte yandan ek gereklilikler olarak yatırım yapılan taşınmazın 3 yıl süreyle devredilmemesi, bankaya yatırılan mevduatın 3 yıl süreyle Türkiye’de faaliyet gösteren bir bankada tutulması, Devlet borçlanma araçlarının 3 yıl süreyle tutulması, gayrimenkul yatırım fonu veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payının en az 3 yıl süreyle elde tutulması gerektiği yönündeki hükümler Yönetmeliğin önceki halinde de mevcut olup, Yönetmelik Değişikliğinde de korunmuştur.
Ayrıca Yönetmelik Değişikliği’ne göre; mevduat yatırım türü dolayısıyla elde edilen Türk Lirası tutarlar, Türk Lirası mevduatta; Devlet borçlanma araçları yatırım türü itibariyle elde edilen Türk Lirası tutarlar da yine Türk Lirası cinsinden Devlet borçlanma araçlarında tutulacaktır. Bu konunun uygulamasına ilişkin esaslar ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenecektir.
Sonuç olarak;
Yönetmelik Değişikliği ile Türk vatandaşlığının istisnai yoldan kazanılması için yapılması öngörülen yatırımların ABD Doları veya karşılığı döviz ile yapılabileceği öngörülmüş olup, yabancılar sermaye ve gayrimenkul yatırımı kapsamında Türk vatandaşlığına hak kazanabilmek için bundan böyle sadece döviz cinsinden yatırım yapabileceklerdir. Türk Lirası üzerinden yatırım yapılması ise Türk vatandaşlığının kazanılması için yeterli olmayacaktır.
Yatırım şekillerine göre ilgili mevzuatlarda belirtilen kapsam ve tutarda yatırım şartlarının sağlanıp sağlanmadığı konusunda uygulanacak usul ve esasların ilgili kurumlarca; döviz tutarlarının Türk Lirasına dönüştürülmesi ve Türk Lirası olarak tutulması konusundaki uygulama esaslarının ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenmesiyle Yönetmelik Değişikliği ile getirilen düzenlemeler uygulama açısından biraz daha netlik kazanacaktır.
[1] 6458 sayılı Kanun’un 31. Maddesi, “kısa dönem ikamet izni” ile ilgili olup, (j) bendi “Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu” şeklindedir.
Detaylı bilgi ve hukuki destek için info@bosca.av.tr adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
© 2022 BOSCA Hukuk
BOSCA Hukuk, Türk ve yabancı müvekkillerine hukukun her alanında hizmet vermektedir. Bu yazı, Türkiye’de hukuk alanındaki güncel gelişmeleri müvekkillerimiz ve diğer ilgililer ile paylaşmak amacıyla hazırlanmış olup, hukuki görüş veya tavsiye teşkil etmez. Gerektiğinde özel hallerde, hukuki tavsiye alınmalıdır.
