LİSANSLI ELEKTRİK ÜRETİMİNDE GÜÇ AŞIMI VE YAPTIRIMLAR

Lisanslı elektrik üretim faaliyetinde bulunan tüzel kişiler lisans almanın yanı sıra mevzuatın gereklerini yerine getirmekle de yükümlüdür. Bu tüzel kişiler faaliyetlerini yürütürken lisans kapsamındaki tesislerini mevzuat hükümlerine uygun olarak işletmek ve lisansında bulunan hükümlere uymak durumundadır.

Üretim lisansı sahibi tüzel kişiler; üretim lisansında belirtilen kurulu güce kadar üretim faaliyeti gerçekleştirmek suretiyle gelir elde edebilmektedir. Söz konusu azami üretim miktarının aşılması halinde ise lisansa ve mevzuata aykırılık dolayısıyla üretim lisansı sahibi tüzel kişiler mevzuatta öngörülen yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceklerdir.

Bu çalışmada lisanslı elektrik üretiminde güç aşımı kavramı ve güç aşımı halinde uygulanacak yaptırımlar ele alınacaktır.

Güç aşımı

Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliğine göre Kullanıcılar, iletim veya dağıtım sistemine bağlanan ya da bu sistemleri veya enterkonneksiyon hatlarını kullanan gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. Kullanıcıya bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarında tahsis edilen kapasite, kullanıcının anlaşma gücünü oluşturur. İletim sistemine bağlantı noktasından alınan veya verilen elektrik enerjisi kapasitesinin azami değeri, bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarında belirtilen anlaşma gücünü aşamaz.

Elektrik üretim tesislerinin kabulünde her bir ünitenin kurulu gücü olarak; lisanslı tesislerde üretim lisansında belirtilen ünite elektriksel kurulu gücü esas alınır. Kurulu güç ise üretim tesislerinde elektrik üreten tüm ünitelerin tam kapasite ile çalışırken ünitelerin ayrı ayrı ürettiği MWe cinsinden güçlerin toplamıdır.

Üretim lisansı sahiplerinin veriş yönündeki anlaşma güçleri lisanslarında belirtilen kurulu güç değeri ile aynı olmalıdır. Üretim lisansı sahiplerinin veriş yönündeki anlaşma gücü değişiklikleri ise lisans tadilleri ile uyumlu olacak şekilde gerçekleştirilir.

Üretim lisansı sahipleri, aynı fiyatlandırma yılı içinde en fazla üç defa anlaşma güçlerinin artırılmasını talep edebilirler. TEİAŞ, kullanıcıların bu kapsamdaki güç artışı taleplerine ilişkin görüşünü, başvuru tarihinden itibaren kırk beş gün içerisinde kullanıcıya bildirir ve bu sürenin sonuna kadar görüş bildirilmemesi durumunda güç artışı talebi kabul edilmiş sayılır. Üretim lisansı sahipleri, anlaşma güçlerini düşürmek amacıyla talep tarihinden iki ay sonra uygulanmak üzere üç yılda bir defa anlaşma güçlerinin düşürülmesini talep edebilirler.

Öte yandan, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapmak üzere lisans alan tüzel kişiler, lisanslarında belirlenen sahaların dışına çıkılmaması ve işletme anında sisteme verilen gücün lisanslarında belirtilen kurulu gücü aşmaması kaydıyla ek kapasite kurabilirler.

Yaptırımlar

Yukarıda detaylı bir şekilde ortaya konulduğu üzere elektrik üretim tesislerinin bağlantı noktasında anlaşma gücünden/kurulu gücünden daha fazla elektrik enerjisini vermemesi gerekmektedir.

Lisans sahibi tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranması durumunda, fiilin niteliğine göre Elektrik Piyasası Kanunu’nun 16’ncı maddesinde öngörülen yaptırımlar uygulanır. İlgili maddeye göre, Elektrik Piyasası Kanunu, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına ve talimatlara aykırı hareket edildiğinin saptanması hâlinde, aykırılığın niteliğine göre aykırılığın otuz gün içinde giderilmesi veya tekrarlanmaması ihtar edilir ve yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını devam ettiren veya tekrar edenlere 2021 yılı için 1.188.204 Türk lirası idari para cezası verilir.

Öte yandan Elektrik Piyasası Kanunu, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayacak şekilde aykırı davranılması durumunda ihtara gerek kalmaksızın 2021 yılı için 1.188.204 Türk lirası idari para cezası verilir. Ayrıca, piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin saptanması hâlinde, on beş gün içinde kapsam dışı faaliyetin veya aleyhte faaliyetin durdurulması ihtar edilir. Yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını devam ettirenlere 2021 yılı için 2.376.415 Türk lirası idari para cezası verilir.

Öte yandan, kullanıcının anlaşma gücünü ihlal etmesi halinde herhangi bir ilave ihtara gerek kalmaksızın sistem kullanım anlaşmasında söz konusu ihlale ilişkin olarak düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulama alanı bulacaktır. Mesken olarak dağıtım sistemine bağlı olan kullanıcılar dışındaki bir kullanıcının anlaşma gücünü iki ay üst üste yüzde yirmiden fazla ihlal ettiğinin dağıtım şirketi tarafından tespit edilmesi ve gerekli görülmesi halinde, kullanıcıya güç ihlalinin tekrarlanmaması veya güç arttırma talebinde bulunulması gerektiği bildirilir. Bildirim tarihinden itibaren; 30 gün içerisinde güç artırımı talebinde bulunmayan veya talepte bulunduğu halde talebi kabul edilmeyenlerden takip eden 6 aylık süre içerisinde anlaşma gücünü tekrar yüzde yirmiden fazla ihlal eden üreticilere bağlantı anlaşmasında düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulanır. Bu iki durumda, üretim tesisinin Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) tarafından verilen acil durum talimatı nedeniyle anlaşma gücünü ihlal etmesi halinde bu yaptırımlar uygulanmaz.

Böylece güç aşımı halinde üretim lisansı sahibine bir taraftan ilgili Yönetmelik ve anlaşma kapsamında TEİAŞ tarafından ceza uygulanması, diğer taraftan ilgili Kanun gereğince EPDK tarafından idari para cezası uygulanması söz konusu olmaktadır. Bu durumun, üretim lisansı sahibinin tek bir ihlal için birden fazla cezaya tabi tutulmasına sebep olduğu görülmektedir.

Ayrıca, TEİAŞ tarafından bağlantı ve sistem kullanım anlaşmasında belirlenen cezai şart kapsamında uygulanan para cezası ile ilgili uyuşmazlıklar ile EPDK tarafından Elektrik Piyasası Kanunu hükümlerine göre uygulanan idari yaptırım niteliğindeki para cezalarından kaynaklanan uyuşmazlıklar idari yargı yerlerinde çözüme kavuşturulmaktadır.

Sonuç olarak;

Lisans kapsamında lisansında tescil edilen elektriksel kurulu güç ile sınırlı olarak faaliyet izni verilen üretim tesisleri, lisansla izin verilen güç sınırının dışında üretim faaliyeti yapmaları halinde lisansa ve mevzuata aykırı bir faaliyet gerçekleştirmiş olacaklardır ve bu durumda Kanun’da, ilgili yönetmeliklerde, sistem kullanım ve bağlantı anlaşmalarında düzenlenmiş yaptırımlar ile karşı karşıya kalacaklardır.

Detaylı bilgi ve hukuki destek için info@bosca.av.tr adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.

 İlgili Mevzuat

• 03.2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
• 05.2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
• 11.2013 tarihli ve 28809 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği
• 01.2014 tarihli ve 28896 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği
• 02.2020 tarihli ve 31044 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Üretim ve Elektrik Depolama Tesisleri Kabul Yönetmeliği
• 12.2014 tarihli ve 29221 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
• 12.2020 tarihli ve 31332 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 16’ncı Maddesi Uyarınca 2021 Yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ

© 2021 BOSCA Hukuk

BOSCA Hukuk, Türk ve yabancı müvekkillerine hukukun her alanında hizmet vermektedir. Bu yazı, Türkiye’de hukuk alanındaki güncel gelişmeleri müvekkillerimiz ve diğer ilgililer ile paylaşmak amacıyla hazırlanmış olup, hukuki görüş veya tavsiye teşkil etmez. Gerektiğinde özel hallerde, hukuki tavsiye alınmalıdır.